Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy

Zakres działania

Do zakresu działania Sądu należy rozstrzyganie sporów cywilno-prawnych, powstających w związku z handlem zagranicznym, gospodarką morską i żeglugą, a w szczególności sporów z tytułu:

• umów frachtowych, czarterowych, maklerskich, spedycyjnych, przeładunku, składu;
• ubezpieczenia, ratowania, o ile dotyczy statku morskiego lub śródlądowego;
• umów transportu multimodalnego;
• umów dotyczących remontu, budowy lub sprzedaży statków;
• uszkodzenia urządzeń portowych;
• zanieczyszczenia środowiska;
• rybołówstwa.

Właściwość sądu zachodzi gdy:

• strony ją pisemnie umówiły;
• jeżeli pozwany na zapytaniu sądu wyraził na piśmie zgodę na tę właściwość.
  
  

Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy KIGM udziela również stronom arbitrażu „ad hoc”, pomocy przez zastępcze wyznaczenie arbitrów oraz przez świadczenie usług o charakterze organizacyjnym.

Ważne dokumenty:

Lista arbitrów

Regulamin_MSA

Regulamin opłat

MIĘDZYNARODOWY ARBITRAŻ MORSKI W GDYNI

Rozstrzyganie na drodze arbitrażu sporów z zakresu handlu zagranicznego, szeroko pojętej gospodarki morskiej, międzynarodowego transportu oraz żeglugi staje się regułą. Pod pojęciem sądu polubownego (arbitrażowego) należy rozumieć sąd niepaństwowy
(w którym nie może brać udziału sędzia państwowy) powołany na podstawie zgodnej woli stron stosunku cywilnoprawnego do rozstrzygania ich sporu na podstawie wyroku, którego moc prawna jest zrównana z wyrokiem sądu państwowego. Istniejące w Polsce stałe sądy arbitrażowe cieszą się opinią w pełni niezawisłych i bezstronnych, orzekających ze znajomością zagadnień, które są przedmiotem sporu.

Podkreślając zalety sądów polubownych należy wskazać na znacznie szybsze terminy rozpatrywania spraw, aniżeli czynią to sądy państwowe, znacznie niższe koszty uzyskania orzeczeń sądów polubownych od kosztów związanych z procesami przed sądami państwowymi; ponadto sądy polubowne mogą zapewnić w znacznie większym stopniu, niż sądy państwowe rozstrzygnięcie spraw zgodnie z ich specyfiką, z uwagi, między innymi na to, że arbitrami są zwykle osoby specjalizujące się w dziedzinie związanej
z rozpoznawanym sporem; sądy polubowne mają bardzo duże znaczenie dla rozstrzygania spraw międzynarodowych (spraw z zakresu międzynarodowego transportu, w tym morskiego, handlu zagranicznego), z uwagi na to, że rozstrzyganie sporów w takich sprawach następuje według z góry ustalonych i znanych stronom zasad (wybrani przez strony wspomniani arbitrzy oraz regulamin sądu) i to także pomiędzy stronami zagranicznymi, które mogłyby mieć trudności z dochodzeniem swych roszczeń przed sądami państwowymi obcego kraju (między innymi ze względów językowych).
Sądy polubowne w większym stopniu, aniżeli sądy państwowe opierają swoje orzeczenia (obok przepisów prawa materialnego
i procesowego) również na zasadach słuszności, dobrej wiary oraz obowiązujących w danej dziedzinie zwyczajach. Zachodzi to
w szczególności właśnie w sprawach z zakresu handlu zagranicznego, gospodarki morskiej, transportu oraz żeglugi.

Jednym ze stałych sadów arbitrażowych, działających w Polsce jest Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy KIGM w Gdyni – MSA (The International Court of Arbitration in Gdynia). Powyższy sąd, powołany w roku 1953, po koniecznych zmianach organizacyjnych, kontynuuje działalność na podstawie uchwały Rady Krajowej Izby Gospodarki Morskiej z dnia 25.10.2000 roku.

Do właściwości MSA należy rozstrzyganie sporów cywilnoprawnych, które wynikły z działalności związanej z handlem zagranicznym, gospodarką morską, transportem oraz żeglugą z wyjątkiem spraw ze stosunków prawa pracy pomiędzy polskimi podmiotami.

Właściwość MSA zachodzi w przypadkach, gdy strony ją pisemnie ustanowiły lub jeżeli powód w pozwie poddał ją właściwości MSA,
a pozwany na zapytanie MSA wyraził na piśmie zgodę na tę właściwość.

Podstawą do skutecznego poddania przez strony pod rozstrzygnięcie sądu polubownego (arbitrażowego) sporu cywilnoprawnego jest odpowiednio sformułowany zapis na sąd polubowny (umowa o sąd polubowny)

Pomijając w tym miejscu dyskusję w światowej literaturze prawniczej na temat charakteru prawnego zapisu na sąd polubowny (istnieją teorie materialno- prawne, procesowe i mieszane oraz uznające ten zapis za umowę sui generis) należy podkreślić zasadniczy wpływ zapisu na sąd polubowny na postępowanie przed sądem państwowym. 

Zgodnie z treścią art. 1162 § 1 k.p.c. zapis na sąd polubowny powinien być sporządzony na piśmie.

W zapisie na sąd polubowny treścią obligatoryjną jest dokładne oznaczenie przedmiotu sporu albo stosunku prawnego, z którego spór wynikł lub może wyniknąć. Ponadto w oddzielnej umowie, jak i klauzuli arbitrażowej muszą być określone dokładnie strony dokonujące zapisu. Zapis może również zawierać wskazanie arbitrów i superarbitra lub liczbę arbitrów i sposób powoływania ich oraz superarbitra.

Jeżeli strony umów cywilnoprawnych z zakresu objętego właściwością MSA chciałyby, ażeby spory podlegały MSA zaleca się klauzulę arbitrażową o następującej treści:

„Wszelkie spory wynikające z umowy lub w związku z nią, włączając w to sprawy związane z jej ważnością lub wypowiedzeniem będą ostatecznie rozstrzygane przez Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy KIGM w Gdyni, zgodnie z jego Regulaminem.”

lub w wersji angielskiej:

„All disputes arising out of this contract or relating to this contract including its validity or termination shall be finally settled by The International Court of Arbitration in Gdynia in accordance with its Rules.”

Ponadto dla uniknięcia trudności i wydatków proponuje się wyraźne określenie prawa właściwego dla ich umowy, liczby arbitrów, miejsca i języka postępowania arbitrażowego.

„Prawem właściwym dla tej umowy jest prawo………………………………. .
Sad arbitrażowy składał się będzie z…………………..(jednego lub trzech) arbitrów.”

W przypadku trzyosobowego zespołu arbitrów można dodać sposób wybierania arbitrów:

„… dwóch z nich wyznaczonych będzie przez strony umowy.Nastepnie dwaj arbitrzy wybiorą superarbitra.
Miejscem arbitrażu będzie…………………….. .
Językiem postępowania arbitrażowego będzie język………………………”

i odpowiednio w wersji angielskiej:

„This contract shall be governed by the law of……………. .
The arbitration court shall be composed of……………………(a sole or three) arbitrator(s).
…..two of them shall be appointed by the Parties of the contract. Then two arbitrators shall appoint superarbitrator.
The place of arbitration shall be……………. .
The language (s) to be used in the arbitral proceedings shall be……………………. .”

Dla porównania klauzule arbitrażowe innych międzynarodowych Sądów Arbitrażowych są w swej treści podobne
Na przykład Niemiecka Instytucja Arbitrażu ( DIS) zaleca wszystkim stronom pragnącym zamieścić w ich umowach zapis odnoszący się do arbitrażu DIS stosowanie następującej klauzuli arbitrażowej:

„Wszystkie spory wynikające z umowy (opis umowy…………….) z jej ważnością włącznie będą w sposób ostateczny rozstrzygane zgodnie z Przepisami Arbitrażu Niemieckiej Instytucji Arbitrażu (DIS) bez prawa odwołania się do sądów powszechnych. Trybunał arbitrażowy może również decydować o ważności niniejszej umowy arbitrażowej.”

Wskazane jest również uzupełnienie umowy arbitrażowej o postanowienia o miejscu arbitrażu, o decyzję o rozstrzyganiu przez pojedynczego arbitra lub trzech arbitrów, wskazanie właściwego prawa materialnego, które będzie stosowane, jak również uzupełnienie o język, w którym toczyć się będzie postępowanie.

Klauzule arbitrażowe Londyńskiego Sądu Arbitrażu Międzynarodowego, Amerykańskiego Stowarzyszenia Arbitrażu, Chińskiej Komisji Międzynarodowego Arbitrażu Gospodarczego i Handlowego CIETAC, Duńskiej Izby Arbitrażu Handlowego, Fińskiej oraz Norweskiej Izby są w swej treści zbliżone.

Należy ponadto podkreślić, iż w sprawach dotyczących wyżej wymienionego arbitrażu Polska jest związana postanowieniami, między innymi, dwóch konwencji międzynarodowych, a mianowicie: konwencji nowojorskiej o uznawaniu, wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych z 1958 roku (Dz.U. z 1962r., Nr 9, poz. 242) i konwencji genewskiej o międzynarodowym arbitrażu handlowym z 1961 roku (Dz.U. z 1969r., Nr 40, poz. 271), których postanowienia mają pierwszeństwo przed prawem wewnętrznym.